آشنایی با اصول شبکه سازی
ارتباط با دیگران برای پیشبرد اهداف اقتصادی، فضای کسب‌وکار، جایگاه شخصیتی و حتی توسعه اهداف مدیریتی الزامی است. بدون ایجاد ارتباط نمی‌توانیم خودمان و یا کسب‌وکار خودمان و حتی اهداف و برنامه‌های خود یا سازمان خودمان را توسعه بدهیم. اما اصول ارتباط با افراد چگونه است؟ قرار است با چه کسانی و برای چه اهدافی در چه نوع ساختاری ارتباط برقرار کنیم؟ این‌ها سوالاتی است که برای پاسخ به آنها باید وارد مبحث اصول شبکه سازی شویم.
شبکه سازی واژه پرکاربردی در دنیای امروز شده است و حالا خیلی‌ها از اهمیت بسترهای بزرگ ارتباط افراد با فرمت ایجاد شبکه صحبت می‌کنند. با این وجود کمتر کسی از ماهیت و اصول شبکه سازی صحبت کرده است. این ایجاد شبکه در واقع همان ارتباطات ساده با دیگر افراد است. اما با برنامه، ساختار یافته و برای تحقق اهدافی خاص انجام می‌شود. از مدیران ارشد شرکت‌های بزرگ تا دانشجویان پیگیر و هدفمند به استفاده از تکنیک‌های شبکه سازی برای ارتقاء جایگاه و تحقق اهداف خود نیاز دارند. در این مقاله از تیم کوچینگ شوهاز به نکته‌هایی کاربردی از اصول شبکه سازی خصوصاً در سطح مدیران می‌پردازیم.
شبکه سازی چیست؟ چرا به آن نیاز داریم؟
شبکه سازی در ابتدا برای توسعه فعالیت مشاغل و کسب‌وکارها مطرح شد. در این ایده برای ارتقاء فضای کسب‌وکارها، افزایش فروش، شناخته شدن، محبوب بودن و در کل هر چه بیشتر دیده شدن از ایجاد رابطه صحبت شده است. رابطه با مشتریان، رابطه با مدیران و یا بازاریاب‌ها، رابطه با شرکت‌ها و… که می‌تواند در قالب صمیمی و یا رسمی ایجاد شود. به هر حال برقراری روابط با افراد به روش‌های مختلف باعث هر چه دیده شدن کسب‌وکارها شده که در رونق و توسعه اقتصادی آنها کاملاً تأثیرگذار است.
آنچه گفتیم دورنمایی ابتدایی از مفهوم شبکه سازی است. اما در یک تعریف جامع به هر نوع ایجاد روابط دوستانه و یا روابط شغلی با فعالیت دو طرفه در طولانی مدت که در مکان‌هایی غیر از محل کسب‌وکار شکل گرفته باشد، اصطلاحاً شبکه سازی می‌گویند. به این ترتیب آشنایی با افراد در شبکه‌های اجتماعی، مکاتبات اینترنتی، کنفرانس‌ها، ایونت‌ها و حتی مهمانی‌ها و رستوران‌ها به جهت توسعه فعالیت‌های خاص که می‌تواند شغلی، علمی، مهارتی و یا هنری و… باشد، اصطلاحاً شبکه ساختن می‌گوییم. با این رویکرد شبکه می‌تواند شامل ارتباطاتی بسیار فراتر از روابط شغلی و کاری باشد. حتی می‌تواند جنبه‌های علمی، عاطفی و یا اجتماعی پیدا کند. البته عموماً منظور ما از اصول شبکه سازی، بررسی آن در همان محدوده توسعه کسب‌وکارها است.
شبکه سازی مفید یا غیرمفید کدامیک را می‌خواهید؟
هدف از ایجاد شبکه، حضور در ارتباط هدفمند با افرادی متخصص، کاربلد و یا سودمند است تا ما را در زمینه‌های اقتصادی، توسعه کسب‌وکارها، فضاهای علمی و یا مهارتی و حتی مدیریتی و گاهاً اجتماعی و عاطفی و… یاری رساند. اما آیا همگی تلاش‌ها برای ارتباط با افراد کارآمد هستند؟
در اصول شبکه سازی با دو رویکرد کلی از ارتباط های مفید و غیرمفید روبه‌رو هستیم. به طور کلی هر نوع ایجاد رابطه که باعث ارتقای کسب‌وکارها شده و در جذب بهتر و بیشتر مشتریان تأثیرگذار باشد، اصطلاحاً شبکه سازی مفید گفته می‌شود. اما رابطه ها که تأثیری در جریان کسب‌وکارها ندارند و در کل هیچ‌گونه سود و منفعت را به همراه نمی‌آورند، در دسته‌بندی شبکه سازی‌های غیر مفید قرار می‌گیرند.
دقت کنید که اگر چه سبک شبکه، ایجاد روابط با افراد دیگر است؛ اما این روابط با هدف توسعه کسب‌وکار انجام شده و دورنمای رفاقتی و مرامی ندارد. لذا منطقی نیست که رابطه های غیر مفید را جدی گرفته و یا همچنان این روابط بی‌هدف را دنبال کنید.
اصول شبکه سازی با ۴ تکنیک سازنده
تمام تلاش ما برای ارتباط با افراد در ایجاد شبکه مفید است. چرا که از این ارتباط به دنبال ارتقای شغلی، فروش بیشتر، مشتری پایدار و سود بالاتری هستیم. برای آنکه شبکه سازی مفید را اجرا کنید، در قدم اول باید فرد مناسب را پیدا کرده تا در قدم‌های بعدی صحبت ارتباط با او و در نهایت به توسعه کسب‌وکار دست به کار شویم. برای آنکه در این مسیر موفق باشید، ۴ تکنیک ساده از اصول شبکه سازی را رعایت کنید. این تکنیک‌ها به قرار زیر هستند:
- ذهنیت شبکه سازی داشته باشید: شبکه ساختن در واقع تلاش برای ارتباط هدفمند با دیگران است. به این ترتیب لازم است تا آگاهانه تمامی افراد اطراف خود را شناسایی کنید، آنها را ارزیابی کنید و در مورد پتانسیل آنها تصمیم‌گیری کنید. این یک اصل ساده از اصول ارتباط با افراد است. به این ترتیب می‌توانید افراد مفید را از میان صدها نفر جهت شبکه سازی انتخاب کنید. برای این منظور به ذهنیت قوی در راستای اهداف شبکه نیاز دارید. در عین حال دقت کنید که شبکه ساختن هر نوع ارتباط دوطرفه است. لذا طرف مقابل شما هم انتظار کسب منفعت را از این ارتباط دارد. ذهنیت خود را برای شناسایی افراد سودمند و تعامل دوطرفه با او آماده کنید. ارتباط دو طرفه از روش های شبکه سازی پایدار است.
- هدف‌گذاری کنید: بدون هدف چطور شبکه سازی می‌کنید؟ آیا ممکن است بدون در نظر گرفتن هدف، افراد مفید و سودمند را در اطراف خود شناسایی کنید؟ قاعدتاً تا وقتی هدفی ندارید، در ارتباط با اطرافیان دچار سردرگمی خواهید شد. اما با هدف‌گذاری همه چیز واضح است و به راحتی قادر هستید تا افراد سودمند اطراف خود را شناسایی کنید. در عین حال با داشتن هدف حتی می‌توانید سطح توانمندی افراد اطراف خود را ارزیابی کرده و تصمیم بگیرید که آیا این افراد ارزش صرف وقت و هزینه جهت ارتباط را دارند؟ دقت کنید که بدون هدف احتمال آنکه در شبکه سازی غیر مفید وارد شده و زمان را از دست بدهید، زیاد است. در عین حال بدون هدف نمی‌توانید مجموعه‌ای از افراد با ارتباط شبکه‌ای را ایجاد کنید. البته توصیه می‌کنیم که در تعیین هدف جهت اصول ارتباط با افراد واقع بین باشید.
- با برنامه قدم بردارید: صرفاً با تعریف هدف نمی‌توانید افراد را ارزیابی کرده و آنها را ارزش‌گذاری کنید تا بعدها به عنوان فرصت شبکه سازی دست به کار شوید. هدف یک دورنمای جامع است و دسترسی به آن از مسیر پر فراز و نشیب امکان‌پذیر است. بنابراین برای اجرای شبکه باید برنامه داشته باشید. اما منظور از برنامه در اصول شبکه سازی مدیران و یا کسب‌وکارها چیست؟
بگذارید یک کسب‌وکار ساده اینترنتی را مثال بزنیم. قاعدتاً هدف، توسعه در فضای مجازی است. برای رسیدن به این هدف به برنامه‌ای ساختار یافته از ارتباط با افراد نیاز دارید. مثلاً می‌توانید در قدم‌های نخست از دوستان، آشنایان و فامیل برای بازاریابی استفاده کنید. در ادامه می‌توانید از تکنیک‌های ریفرال مارکتینگ جهت جذب و نگهداشتن مشتریان جدید استفاده کنید. در فاز نهایی هم می‌توانید برای ارتباط با سرمایه‌دارها، مشاوران، بازرگانان، بازاری‌ها و… دست به کار شوید. کاملاً مشخص است که در این برنامه‌ریزی با بزرگ شدن فضای کسب‌وکار از اصول ارتباط با افراد در یک ساختار لایه بندی استفاده کرده ایم.
- مهارت ارتباط با افراد را یاد بگیرید: فرض کنید فرد مورد نظر برای شبکه سازی را پیدا کرده‌اید. در این صورت چگونه با او ارتباط برقرار می‌کنید؟ بدون تردید این بخش مهمترین قسمت از اصول شبکه سازی است. زیرا قرار است تا کاملاً عملیاتی برای ارتباط با فرد هدف دست به کار شویم. دقت کنید که شبکه هر نوع ارتباط دو جانبه با پس زمینه رفاقتی در خارج از محیط کار است. لذا در آغاز این ارتباط باید از مهارت کافی معرفی خود، معرفی کسب‌وکار خود و روش‌های آغاز صحبت اطلاع داشته باشید. فن بیان، نوع جملات و کلمات و… در ایجاد ارتباط نقش دارند. این ارتباط قرار است در جلسات، دیدارها، مهمانی‌ها، نمایشگاه‌ها، ایونت‌ها و… شکل بگیرند و باید توانایی کافی سر صحبت باز کردن را داشته باشید. در عین حال لازم است تا از تکنیک‌های جلب اعتماد طرف مقابل مانند گوش دادن، سؤالات بجا، عدم اظهار نظر غیرتخصصی و… نیز مطلع شوید تا به این ترتیب به راحتی با فرد هدف ارتباط گرفته و زمینه یک شبکه قدرتمند و تأثیرگذار را پایه‌ریزی کنید.
برای شبکه سازی به چه مهارت‌هایی نیاز داریم؟
برای شبکه سازی و ایجاد ارتباط پایدار با افراد دیگر مجموعه ۴ تکنیک پایه را مطرح کردیم. اما برگ برنده شما در اجرای این تکنیک‌ها است. جایی‌که برای پیاده‌سازی روش های شبکه سازی به مهارت‌هایی کلیدی نیاز دارید. مهارت‌های اصول ارتباط با فراد گسترده هستند. به راحتی می‌توانیم مجموعه فعالیت‌های زیربنایی تا مهارت‌های گفت‌وگوی حرفه‌ای و جلب توجه افراد را در فن شبکه سازی به کار اندازیم. این مهارت‌ها در اصول ارتباط با افراد با هدف ایجاد شبکه مفید به قرار زیر است:
- مهارت شرکت در جلسات به شکلی که بتوانیم در جلسات مختلف برای شناسایی افراد و ارتباط با آنها دست به کار شویم.
- مهارت فعالیت در شبکه‌ها، گروه‌ها و مجامع گوناگون که می‌تواند مرتبط با فضای شغلی بوده و یا ارتباط خاصی نداشته باشد.
- یادگیری تشریفات در جلسات کاری، سمینارها، همایش‌ها و…
- مهارت معرفی صحیح خود، محصول و یا کسب‌وکار
- به کارگیری تکنیک‌های جذب مشتری از طریق پذیرایی در ایونت‌ها
- مهارت پیگیری مشتری بعد از آشنایی جهت ایجاد رابطه‌ای پایدار و هدفمند
- مهارت حفظ و نگهداری و حتی وفادار کردن افراد پس از ساخت شبکه
- توانایی ایجاد رابطه دو جانبه و آماده بودن برای ایجاد منفعت در طرف مقابل
آیا از شبکه‌های اجتماعی برای شبکه سازی استفاده می‌کنند؟
شبکه‌های اجتماعی بخش پررنگی از جریان زندگی همگی ما شده است. حتی موفق‌ترین آدم‌ها نیز به نوعی در این شبکه‌ها حضور دارند. همین شبکه‌های مجازی در قامت سوشال مدیا می‌توانند بهترین بستر عملیاتی شدن انواع روابط کاری در ساختار شبکه پایدار باشد.
شبکه سازی در گذشته فرآیند نسبتاً پیچیده‌ای بود و به سختی می‌توانستیم تا با افراد گوناگون ارتباط برقرار کنیم و یا این ارتباط را به شکل پایدار ادامه دهیم. اما حالا می‌توانیم از پتانسیل سوشیال مدیا برای ایجاد شبکه‌های پایدار و قدرتمند استفاده کنیم. اگر چه نقش سوشیال مدیا در ارتباط اولیه و آشنایی مقدماتی افراد چندان عمیق نیست؛ اما قطعاً در تداوم شبکه و ایجاد رابطه پایدار میان افراد تأثیرگذار است. لذا بهره‌مندی حرفه‌ای از سوشال مدیا یکی از تکنیک‌های مدرن اصول شبکه سازی است که نقش برجسته در پایدار شدن روابط دارد.
با به‌کارگیری حرفه‌ای شبکه‌های اجتماعی به خوبی می‌توانیم موانع موجود را از بین برده و حتی با کاهش هزینه‌ها جریان ارتباط را بهبود بخشیم. در عین حال در ارتباط سریع‌تر و آسان‌تر افراد به یکدیگر کاملاً تأثیرگذار است.
جمع‌بندی
شبکه سازی برگ برنده شما در کسب‌وکارها، مدیریت سازمانی و حتی تعاملات اجتماعی و اقتصادی و یا فرهنگی است. اما زمانی تأثیرگذار است که آن را هدفمند و با رعایت نکات حرفه‌ای اجرا کنید. اصول شبکه سازی برای مهارت شما در ارتباط با افراد مفید است. برای کسب مشاوره‌های بیشتر و ارتقای مهارت‌ها از روش حرفه‌ای شبکه سازی می‌توانید از خدمات کوچینگ گروه شوهاز استفاده کنید.
