با ابعاد مختلف بازار آشنا شوید
کلمه بازار واژه آشنایی است و مکانی با تعداد زیاد فروشنده را تداعی میکند، اما آیا همه بازارهای نوین این شکلی هستند؟ از نگاه اقتصادی بازار به مجموعهای از خریداران بالقوه و بالفعل برای عرضه یک کالا و یا خدمات گفته میشود. از نگاه سنتی بازار مکانی از تعامل خریداران و فروشندگان برای عرضه کالا و یا ارائه خدمات است. اما در دورانی هستیم که تعریف مدرن از بازار تغییر کرده است. حالا خریداران و فروشندگان در فضاهایی متفاوت و متنوع حضور دارند. ابعاد بازاریابی تغییر کرده و حتی رنگوبوی فیزیکی ندارد. بازارهای مدرن در تعامل دست بازی از فروشندگان در کنار خریداران شکل میگیرند.
با تمام این تفاصیل آیا از ابعاد مختلف بازار اطلاع دارید؟ و یا میتوانید بازارهای نوین را به خوبی شناسایی کرده و شرایط و جنبههای حاکم بر آن را مدیریت کنید؟ در این مقاله از بیزینس کوچینگ شوهاز به بررسی ویژگیهای بازارهای نوین پرداخته و از ابعاد گوناگون و متنوع آن صحبت خواهیم کرد.
بازارگرایی:
بازارگرایی یک اصطلاح کاربردی در تجارت نوین محسوب میشود. گرایش به بازار با هدف پوشش نیاز مشتریان اصلیترین ویژگی بازاریابیهای نوین محسوب میشود که آن را با عنوان بازارگرایی معرفی میکنیم. مشتریان در دنیای مدرن سختگیر هستند. از طرفی تنوع محصولات در بازار زیاد است و رقبا هم در همه جا و از هر طریق حاضر هستند. در چنین شرایطی هرگز نمیتوانید بدون توجه به شرایط بازار و پوشش نیاز و سلایق مشتریان فعالیت کنید. دیگر دورهای که مشتری مجبور بود تا گزینههای محدود را انتخاب کند، سرآمده. حالا مشتریان با فضای باز اطلاعاتی و تنوع محصولات روبرو هستند. بنابراین لازم است تا با تفکر بازارگرایی فعالیت کنید.
مدیران در کسبوکارها زمانی موفق هستند که سازمان و نهاد تجاری و اقتصادی خود را با شرایط روز همگام کنند. کسبوکارهایی که نتوانند قدم در قدم شرایط روز بگذارند، خیلی سریع از جامعه مشتریان پس زده و نابود میشوند. به این ترتیب گرایش به بازار یا همان بازارگرایی اولین و اصلیترین پیش زمینه بازاریابی نوین است. تا وقتیکه از نیاز بازار اطلاع دارید، قطعاً بهتر میتوانید محصول تولید کرده و یا خدماتی را عرضه نمایید.
بازارشناسی:
شناخت بازار یک اصل جدی برای حضور پایدار و توسعهای همه جانبه است. بازارشناسی در بحث کلیدی از ابعاد مختلف بازارهای نوین قرار میگیرد. بدون شناخت هرگز نمیتوانیم حرکتی عاقلانه و تصمیمی اصولی را پایهریزی کنیم.
بازارها گوناگون هستند و در بسترهای متفاوتی شکل میگیرند. در عین حال متقاضیان گوناگونی دارند. برای موفقیت در بازارهای نوین باید آنها را به درستی شناسایی کنید. کسب اطلاعات گام اول است. در ادامه نیز لازم است تا اطلاعات خام از سطح بازار را بررسی و آنالیز کنید. در نهایت به شناخت کامل از بازار دست پیدا خواهید کرد که به شما برای تحلیل هر چه بهتر شرایط حاکم بر بازار و اخذ تصمیمات صحیح و استراتژی کارآمد کمک میکند.
شناخت بازار در واقع نوعی تلاش نظاممند است که با هدف گردآوری اطلاعات از سطح بازار انجام میشود. در عین حال لازم است تا در این جستجو کاملاً هدفمند عمل کرده و ساختار یافته همگی اطلاعات را ضبط و ثبت کنیم. از طرفی لازم است تا از مهارت کافی برای تحلیل اطلاعات برخوردار باشیم. بدون تحلیل درست اطلاعات فقط با مقداری عدد و یک جامعه آماری روبرو هستیم. این اطلاعات زمانی به بازارشناسی میرسند که به خوبی تحلیل شده و از آنها نتایج مثبتی تهیه گردد.
بازاریابی:
بازاریابی بدون تردید برجستهترین ویژگی از ابعاد بازار است. برای توسعه هر کسبوکار و فروش بیشتر و یا ارائه خدمات گستردهتر به بازاریابی هدفمند و تحلیلی نیاز داریم. منظور از بازاریابی هر نوع جستجو برای پیدا کردن بازارهای جدید و مناسب است. به شکلی که مطمئن شویم سازمان ما میتواند در بازار جدید مؤثر و کاملاً مفید حاضر باشد.
بازاریابی پشت کردن به بازارهای کنونی نیست، بلکه نوعی بزرگ کردن ابعاد کسبوکار است. به این ترتیب که میتوانیم در کنار بازارهای فعلی، برای توسعه در فضاهایی جدید و رویکردهای نوین دست به کار شویم. در عین حال تکنیکهای بازاریابی متنوع هستند. بازاریابی جدید در راستای ایدههای سنتی شکل گرفته است. حالا به راحتی میتوانیم از بسترهای بزرگ اطلاعاتی برای کسب بازارهای متنوع استفاده کنیم. اما وقتی در تکنیکهای بازاریابی موفق هستید که استراتژی مناسبی برای بخشبندی بازارها داشته باشید. قاعدتاً همه محصولات مناسب همه بازارها نیستند، اما آیا این دلیل میشود که قید حضور در یک بازار را بزنید؟ با استراتژی میتوانید از تقسیم هدفمند بازارها برای تعیین محصولات و یا خدمات مناسب استفاده کنید. به این ترتیب مطمئن هستید که بهترین کالاهای خود را در مناسبترین بازارها عرضه کردهاید.
بازارسازی:
اگر چه بازاریابی سنگ بنای توسعه کسبوکارها و از ابعاد مختلف بازار است؛ اما در قدمی بالاتر حتی میتوانید برای خلق بازاری جدید دست به کار شوید. بازارسازی حالا به تکنیک مؤثر برای رشد کسبوکارها تبدیل شده است؛ اما این اصطلاح دقیقاً چیست؟ چگونه میتوانیم بازارسازی کنیم؟
وقتی نبض بازار را در دست گرفتهاید، قاعدتاً در اجرای تکنیکهای بازارسازی موفق هستید. منظور از بازارسازی لزوماً خلق یک فضای خرید و فروش جدید نیست. هر چند هر محصول جدید و یا خدمات متفاوت میتواند بازارهای نوپا باشد؛ اما به هر حال در هر بازاری رقبایی وجود دارند. حرفهایها با استفاده از تکنیکهای هدفمند نبض بازار از قیمتگذاری تا تولید و توزیع را در دست میگیرند. بازارسازی یعنی آنکه خود شما یک اهرم تأثیرگذار در ارائه محصول و یا خدمات باشید. به شکلی که بتوانید با نفوذ در بازار برای معرفی و شناساندن محصولات و سازمان اقدام کرده و با استفاده از عوامل قابل کنترل از قبیل کیفیت محصول، قیمتگذاری و یا سیاست توزیع و تولید، نبض بازار را مدیریت کنید. بازاریان کاربلد میتوانند از تکنیکهای بازارسازی برای ایجاد شرایط مختلف استفاده کرده و جایگاهی برجسته را در سطح بازار کسب کنند. همچنین میتوانند با بهکارگیری سیاستها و برنامههای هدفمند سهم بیشتری را از بازار در اختیار بگیرند.
بازارگردی:
برای موفقیت در بازارها باید از سیر تا پیاز آنها مطلع شوید. بازارگردی بهترین تکنیک برای بررسی ابعاد مختلف بازار است. با استفاده از بازار گردی این امکان را داریم که قبل از دیگران تحولات روز بازار را بررسی کنیم و از تغییرات چه در سطح محصولات و یا سلایق مشتریان آگاه شویم. تنها راه آگاهی از شرایط کنونی بازار و تعیین استراتژی حضور در صحنه عمل است. اینکه راهی کف بازار شوید و با بازارگردی شرایط حاکم و دامنه فعالیت رقبا را بررسی کنید.
بازارگردی این امکان را به شما میدهد تا از آخرین دستاوردهای رقبا مطلع شوید. در عین حال از حضور رقبای جدید آگاه گردید. خلاقیتها و نوآوریها را پیدا کنید و حتی از سلایق بهروز مشتریان مطلع شوید. ابزارهای بازارگردی هم متنوع هستند. مثلاً میتوانید در نمایشگاهها شرکت کنید و یا در سطح بازارهای فیزیکی جستجو کنید. میتوانید سایتها و شبکههای مجازی را دنبال کنید. آنچه مسلم است، بازارگردی باعث تقویت و حتی تغییر دید شما از کسبوکارتان خواهد شد. جایگاه خود را پیدا میکنید و بهتر میتوانید با شرایط و تغییرات روز کنار بیایید. در عین حال با بررسی رقبا دید عینی از کاستیهای خود دارید و میتوانید بهینه برای بهبود کسبوکار خود اقدام کنید.
بازار سنجی:
با استفاده از ابعاد بازار به انواع اطلاعات دسترسی داریم. اما آیا صرفاً با جمعآوری اطلاعات در تعیین استراتژی و توسعه کسبوکار موفق هستیم؟ قاعدتاً اینطور نیست؛ چرا که باید بتوانیم بازارهای پیش رو را بررسی کرده و اطلاعات به دست آمده را تحلیل کنیم. به این تحلیل فضای کسبوکار اصطلاحاً بازار سنجی میگوییم.
بازار سنجی به معنای تحلیل شرایط بازار با توجه به آنچه بودیم و داشتیم نسبت به آنچه هستیم و داریم است. در عین حال نیم نگاه جدی به آنچه باید داشته باشیم هم داریم. تمامی محصولات و یا خدمات هر سازمان از یک منحنی در بازه معرفی، رشد، بلوغ، اشباع و در نهایت افول را سپری میکنند. هر کدام از این مراحل بخش جدی در توسعه محصول هستند. بنابراین لازم است تا هر مرحله را به درستی تحلیل کرده و ویژگیها تا واکنشهای مناسب با آن را بررسی کنیم. این کار با استفاده از تکنیکهای بازار سنجی انجام میشود. به این ترتیب بازار سنجی برای ارزشیابی و حتی بررسی جامع فعالیتهای سازمانی است تا با تحلیل اطلاعات در مراحل مختلف بازاریابی یک محصول نقاط قوت و یا ضعف آنها را به خوبی بررسی کنیم.
بازار داری:
پیدا کردن بازارهای جدید یک چالش جدی است؛ اما از آن جدیتر حفظ بازار و تداوم موفقیتها است. چالشی که آن را با عنوان بازار داری از ابعاد مختلف بازار معرفی میکنیم. در واقع هر نوع تلاش برنامهریزی شده و هدفمند برای حفظ مشتریان کنونی و تشویق و ترغیب آنها برای خرید بیشتر و تداوم بهرهمندی از خدمات را اصطلاحاً بازارداری مینامیم. این مهم تنها از طریق رضایت مشتریان تهیه میشود.
برای بازارداری به ابزارها و تکنیکهای متنوع نیاز داریم. در این مرحله باید دست به کار شویم و اطلاعات کافی از رفتار مشتریان را به دست آوریم. لازم است تا با مشتریان خود ارتباط برقرار کرده و از آنها برای کسب اطلاعاتی از قبیل سلایق، خواستهها، نیازها و… استفاده کنیم. به این ترتیب با متمرکز شدن بر روی سلایق و نیاز مشتریان در آنها حس رضایت ایجاد کرده و در نهایت نه تنها بازار کنونی را حفظ کردهایم؛ حتی از مشتریان وفادار برای تبلیغ دهان به دهان و توسعه کسبوکار در بازارهای دیگر استفاده میکنیم. ریفرال مارکتینگ نمونه مؤثر از ابعاد بازار است که بر روی مشتریان وفادار متمرکز شده است.
بازارگرمی:
بازارگرمی در بخش پررنگی از ابعاد مختلف بازار قرار دارد. بدون تردید برای موفقیت در بازار کنونی و توسعه فعالیتها لازم است تا بازار فعلی را هر چه رونق بخشیم. گاهی قبل از آنکه در تکاپوی بازار جدید باشید، باید برای گرمتر کردن بازار کنونی فعالیت کنید. بازارگرمی در واقع تکنیکهای نگه داشتن و رونق بخشیدن به بازار کنونی شما است.
به هر نوع فعالیت تبلیغاتی و یا تشویقی برای آگاه ساختن و یا متقاعد کردن و یا ترغیب مشتریان جهت ارتباط بیشتر با سازمان و یا خرید محصول اصطلاحاً بازارگرمی گفته میشود. به این ترتیب قرار است تا با تکنیکهای خلاقانه و متفاوت از خدمات برجسته خود صحبت کنیم و یا اهمیت و مزایای محصول را متذکر شویم. به هر ترتیب قرار است تا در نگاه مشتری هر چه برجستهتر ظاهر شویم. ابتکارات، خلاقیتها و یا نوآوریها از مهمترین ابزارهای بازارگرمی هستند.
بازار گردانی:
مدیریت بازار یکی از ارکان اصلی در ابعاد بازارهای نوین است. شما نمیتوانید بازار کسبوکار خود را به حال خود رها کنید و انتظار داشته باشید که همچنان از مشتریان وفادار برخوردار شوید. مدیریت بازار یک اصل جدی و همیشگی است که با مفهوم بازارگردانی معرفی میشود. در واقع هر نوع فعالیت مدیریتی برای برنامهریزی، اجرا و کنترل امور گوناگون بازار را اصطلاحاً بازارگردانی مینامند. به این ترتیب هر نوع تنظیم و تدوین استراتژی، برنامهریزی، سازماندهی و حتی اجرای امور برای شناساندن و معرفی محصولات را در قامت مدیریت بازار یا همان بازارگردانی معرفی میکنند. این بازار گردانی با هدف دستیابی به اهداف سازمان و در نهایت افزایش رضایت مشتریان انجام میشود.
سخن پایانی
برای موفقیت در بازارهای نوین لازم است تا ابعاد بازار را بررسی کرده و فعالیت خود را به موقع و با توجه به شرایط کسب و کار مدیریت کنید. از بازارگرایی تا بازارگرمی و حتی مهارت در بازارداری و… همگی ابعاد کلیدی هستند که به عنوان یک بازاری باید در تمامی این ابعاد از مهارت و اطلاعات کافی برخوردار باشید. تا با تلاش برای بررسی ابعاد بازار است که میتوانید از جمع سخت رقبا باقی مانده و حتی بهتر و موثرتر از آنها ظاهر شوید.
