تشویق نیروی کار

بهترین تشویقی ها برای نیروی انسانی

 

تشویق نیروی کار عبارتی ساده اما کاملاً تأثیرگذار در روند فعالیت مستمر و پویای هر سازمان، شرکت، کارخانه و حتی یک نهاد کوچک اقتصادی و تجاری است. تشویق باعث ایجاد انگیزه در نیروی انسانی شده و او را دلگرم می‌کند تا فعالیت خود را هر چه بهتر انجام دهد. در عین ‌حال اگر هدفمند و با برنامه باشد، در نیروی کار متعهد این انگیزه را تولید می‌کند که حالا با تعهد بیشتر و بهتری کار کند. با این ‌وجود بهترین تشویقی ها برای نیروی انسانی چه هستند؟

تشویق نیروی کار می‌تواند پرداخت دستمزد بیشتر در قالب حمایت‌های مالی، بن خرید و یا پاداش باشد. حتی می‌تواند تعریف یک جایگاه شغلی بهتر شده و یا مورد حمایت بیشتر سازمان قرار بگیرد. این تشویق می‌تواند در حد یک الگوی ساده و حتی توجه بیشتر به نیروی کار دیده شود. تشویق نیروی کار هر چه باشد، باعث ترغیب کارمندان به انجام بهتر کارها خواهد شد که در مرتبه‌ای بالاتر اثرات مثبت آن برای خود سازمان نمایان است. اما سیستم پاداش و تشویق چگونه است؟ در این میان بهترین تشویقی ها برای نیروی انسانی چه هستند؟ در این مقاله از مرکز بیزینس کوچینگ شوهاز به بررسی انواع پاداش پرداخته و از روش‌های تأثیرگذار سیاست تشویق هدفمند نیروی کار صحبت می‌کنیم.

ابزارهای تشویقی چه هستند؟

 

به هر نوع سیاست کاری که خارج از دایره مسئولیت‌ها و یا دستمزد کارکنان برای برخی از کارکنان و یا همگی آنها با توجه به اختیارات مدیران داده می‌شود، اصطلاحاً ابزارهای تشویق می‌گویند. بر این اساس هر نوع پاداش نقدی، پاداش غیرنقدی، ارائه مزایا و خدمات مادی و یا غیرمادی، قدردانی، ایجاد جایگاه شغلی، اعتبار و… همگی در فهرست ابزارهای تشویقی قرار می‌گیرند.

ابزارهای تشویقی در واقع دامنه اختیارات خارج از برنامه کار عادی است که در اختیار مدیران مجموعه قرار دارد. مدیران این حق را دارند که از دامنه اختیارات خود برای تشویق یک یا چند نیروی کار استفاده کنند. در عین ‌حال استفاده از این اختیارات مدیریتی در قامت ابزارهای تشویقی تأثیر در ماهیت سازمان نداشته و حتی بالعکس باعث ترغیب بهتر نیروی انسانی و در نهایت ارتقای جایگاه سازمان خواهد شد.

 

چرا باید نیروی انسانی را تشویق کنیم؟

 

تشویق برای حمایت از نیروی کار مستعد و سخت‌کوش است، وگرنه چرا باید نیروی کار تنبل، غیر خلاق و یا نابلد را تشویق کنیم؟ از طرفی آیا لازم است که برای نیروی انسانی پویا و سخت‌کوش خدماتی فراتر از دستمزد او تعریف شود؟

به همان اندازه که حضور یک نیروی کار فعال، پویا و حرفه‌ای و البته باانگیزه برای سازمان ما مهم است، قطعاً رقبای ما نیز برای جذب چنین نیرویی دست ‌به ‌کار هستند. مهمترین دلیل آنکه باید از سیاست تشویق نیروی کار استفاده کنید، برای آن است که افراد مستعد و سخت‌کوش را نزد خود نگه دارید. ترک یک کارمند به ‌تنهایی چالش بزرگی است و خسارات سنگین به دنبال دارد. حالا فکر آنکه کارمند ماهر و کاربلد خود را از دست بدهید، قطعاً این چالش‌ها را دو چندان می‌کند.

از طرف دیگر ترغیب کارمندان به تداوم فعالیت‌های مفید آنها تنها از طریق سیاست تشویقی امکان‌ پذیر است. قاعدتاً ممکن است یک کارمند هرگز به فکر ترک محل کار خود نباشد؛ اما همین کارمند بدون انگیزه تلاشی هم برای بهتر شدن خود نشان نمی‌دهد. همیشه به یاد داشته باشید که عملکرد یک کارمند ارتباط مستقیم با توانایی او به ‌همراه ایجاد انگیزه در او دارد. کارمندان باانگیزه پتانسیل بیشتری برای بهتر شدن و بهتر کار کردن دارند.

سیاست‌گذاری برای تشویق نیروی انسانی

 

روش‌های تشویق نیروی کار متنوع است. ابزارهای تشویق بسیار زیادی در اختیار مدیران قرار دارد و به راه‌های گوناگون می‌توان در آنها برای ایجاد انگیزه مضاعف دست‌ به‌ کار شد. با این ‌وجود همه روش‌های تشویق نیروی کار مناسب همه فضاهای کاری و یا مناسب هر نوع فعالیت نیروی انسانی نیست.

سیاست‌گذاری تکنیک مؤثر برای تشویق نیروی کار است. تشویق بی‌برنامه، بی‌هدف و یا بدون نیاز نیروی انسانی باعث ایجاد هرج‌ومرج در محل کار خواهد شد. از طرفی وقتی یک نوع تشویق برای یک کارمند در نظر گرفته شده، دیگر کارمندان نیز ترغیب می‌شوند تا برای رسیدن به چنین تشویقی فعالیت کنند. اما آیا بازهم می‌توانید از آن ابزار استفاده کنید؟

 

 

سیاست‌گذاری در تشویق نیروی کار باید با توجه به پتانسیل‌های سازمان صورت بگیرد. از طرفی آن‌طور نباشد که پس‌ از مدتی ارزش تشویق زیر سوال رود. در عین ‌حال مهم بوده و باعث افزایش انگیزه نیروی انسانی برای کارکردی مضاعف شود. با این رویکرد بهترین تشویق های نیروی انسانی به قرار زیر هستند:

• قدردانی و پاداش:

سیستم پاداش‌دهی سازمانی می‌تواند به شکل اضافه دستمزد در قالب پرداختی‌های نقدی و غیرنقدی باشد. پاداش نقدی یکی از متداول‌ترین روش‌های تشویق نیروی کار است. در عین ‌حال یکی از تأثیرگذارترین آنها نیز هست. اما به ‌هر حال پاداش نقدی نتایجی گذرا دارد و منافع آن برای سازمان چندان ملموس نیست. در عین ‌حال فقط یک‌بار است و شاید در دفعات بعدی وجود نداشته باشد. بنابراین اگر چه پاداش نقدی راهکار ساده برای تشویق نیروی کار است؛ اما اثربخشی آن چندان زیاد نیست.

• مزایای اضافی:

مزایا از بهترین تشویق های نیروی انسانی است. از طرفی آیتم‌های مختلف را شامل می‌شود. به روش‌های گوناگونی می‌توانیم کارمندان پویا و متعهد را تشویق کنیم. بیمه تکمیلی، سرویس رفت‌وآمد، بن خرید و… همگی از آیتم‌های مختلف مزایای اضافی هستند که هر کارمندی را ترغیب می‌کند تا در سازمان مانده و همچنان بهترین عملکرد را داشته باشد. برخی از مزایا برای بهترین تشویق نیروی انسانی به قرار زیر هستند:

• تدارک برنامه سلامت کارکنان مانند ارائه تخفیف و یا کد اشتراک باشگاه، استخر، زمین بازی و…
• تدارک بسته‌های معیشتی مانند ارائه مواد غذایی میان کارکنان. از طرفی می‌توان بن خرید کالا و یا بن استفاده از خدمات رستوران و… داده شود.
• برخورداری از تفریحات حین کار مانند اتاق سرگرمی و استراحت و بازی از قبیل اتاق فوتبال دستی، تلویزیون و…
• مزایای سازمانی:

تجربه نشان داده است که تشویق‌های سازمانی بهترین ابزار برای پاداش کارکنان است. به ‌عنوان مثال برای مهندس ارشد کارخانه و یا مدیر اجرایی یک سازمان و یا کارمند متعهد و کاربلد بخش اداری که احتمالاً حقوق و مزایای خوبی دارد، قطعاً پاداش نقدی چنگی به دل نمی‌زند. اما یک تشویق سازمانی مانند دادن چند روز مرخصی و یا خدمات بیمه‌ای قطعاً در او انگیزه بهتری ایجاد می‌کند.

مرخصی‌های با حقوق از بهترین تشویق ها نیروی انسانی است. در عین ‌حال می‌توانیم از دیگر آیتم‌ها مانند خدمات بیمه‌ای از قبیل بیمه دندان‌پزشکی و… فراتر از خدمات بیمه معمولی به‌ عنوان ابزار تشویق نیروی کار یاد کنیم. برنامه‌های بازنشستگی هم در این فهرست قرار می‌گیرند.

• آموزش همراه با خدمات شغلی:

آموزش یکی از بهترین تشویقی های نیروهای نیروی انسانی است. در واقع یک تیر دو نشان به‌ معنای واقعی است. هیچ ‌چیز به‌ اندازه آموزش، نیروی کار ماهر و خبره را علاقمند نمی‌کند. تقریباً تمام افراد کاربلد در تکاپوی آموزش مهارت‌های جدید هستند. اما به دلایلی مانند مشغله زیاد شغلی و یا بالا بودن هزینه‌ها و حتی نبود دوره مناسب برنامه‌های خود را به تأخیر می‌اندازند. مدیران می‌توانند از تکنیک آموزش برای تشویق نیروی کار استفاده کنند. کافی است فرد متعهد و مستعد سازمان را برای آموزش حین کار با حقوق تشویق کنید. قطعاً چنین نیرویی تا مدت‌ها قدردان سازمان است و تمام تلاش خود را برای بهبود شرایط کار سازمان به ‌کار می‌اندازد.

 

 

• ارتقاء جایگاه شغلی:

پاداش پایدار بدون تردید از بهترین تشویق های نیروی انسانی است. در هر سازمانی مراتب گوناگون شغلی وجود دارد و کارمندان و کارکنان برای رسیدن به جایگاه بهتر با یکدیگر رقابت می‌کنند. با تعریف چارت سازمانی این رقابت جدی‌تر خواهد شد. حالا می‌توانیم از همین ابزار برای تشویق نیروی کار خود استفاده کنیم. وقتی کارمند بهتر جایگاه شغلی بالاتری را کسب می‌کند، قطعاً انگیزه بیشتری برای تداوم کار مؤثر خود دارد. از طرفی به دیگر کارکنان انگیزه برای کار بهتر و انرژی مضاعف داده‌ایم.

چه زمانی از ابزارهای تشویقی برای کارکنان استفاده کنیم؟

 

در فهرستی ساده اما جامع و تأثیرگذار بهترین تشویق ها نیروی انسانی را معرفی کردیم. این تشویق‌ها شامل مزایای نقدی و غیرنقدی، مرخصی‌ها، جایگاه شغلی بهتر و یا ارائه کد تخفیف و خدمات و… است. اما نکته کلیدی روش استفاده از تشویق ها است. این که بهترین زمان برای تخصیص تشویق نیروی کار چه هنگام است؟

در هر زمانی و به هر علتی و برای هر کارمندی نمی‌توانیم از سیاست‌های تشویق نیروی کار استفاده کنیم. قاعدتاً باید کارمند وظیفه‌ شناس مورد تشویق و قدردانی قرار بگیرد. در عین ‌حال این تشویق باید برای انجام فعالیت‌هایی فراتر از وظایف باشد. همچنین می‌توانیم کارمندی که بهتر از دیگران وظایف خود را انجام می‌دهد، تشویق کنیم. از طرفی فاصله زمانی از انجام کار صحیح و تشویق کوتاه باشد. در عین ‌حال توصیه می‌کنیم که کارمند برجسته و متعهد خود را در جمع مدیران مجموعه و یا دیگر همکاران او تشویق کنید. یک روز خاص از سال، ماه و یا بهانه‌ای برای برگزاری جشن‌ها و مناسبت ها از بهترین زمان‌ها برای تشویق نیروی کار هستند.

مراقب باشید تشویق تبدیل به وظیفه نشود

 

تشویق نیروی کار نوعی قدردانی از زحمات کارکنان است. اگر چه این قدردانی جذاب است و مورد توجه کارمندان قرار می‌گیرد؛ اما تخصیص بی برنامه و حتی بدون خلاقیت آن را تبدیل به وظیفه می‌کند. مثلاً کارمندانی را تجسم کنید که بدون هیچ دلیل خاصی یک کارت هدیه تشویقی می‌گیرند. قطعاً برای اولین ‌بار خوشحال هستند؛ اما دلیل این تشویق چیست؟ چون دلیلی وجود ندارد، قاعدتاً انگیزه‌ای هم به وجود نمی‌آید. از طرفی اگر همین تشویق چند ماهه ادامه پیدا کند، دیگر از فرمت پاداش خارج شده و تبدیل به وظیفه می‌شود. تا جاییکه اگر مدیر مجموعه تصمیم به قطع آن بگیرد، ممکن است با شکایت و یا بدخلقی کارمندان مواجه شود.

پس به ‌عنوان یک مدیر آگاه و کاربلد مراقب باشید که سیاست تشویقی شما تبدیل به وظایف شما نشود. برای اینکار لازم است تا بهترین کارمندها را تشویق کنید. در عین ‌حال باید خلاق باشید و از ابزارهای متفاوت برای تشویق آنها استفاده کنید.